Rozejście mięśnia prostego w ciąży

Brzuch w ciąży – anatomia i fizjologia

Adaptacyjne zmiany ogólnoustrojowe w organizmie ciężarnej są nieodzownym elementem prawidłowego przebiegu ciąży. Stanowi ona  bowiem ogromnym wyzwanie dla ustroju przyszłej mamy i nawet gdy samopoczucie ciężarnej jest znakomite, organizm ciężko pracuje aby zapewnić optymalne warunki dla rozwoju maluszka. Część z tych zmian w sposób bezpośredni przyczynia się do powstania rozejścia mięśnia prostego brzucha (Diastasis Recti), inne natomiast wpływają na stan powłok brzusznych w sposób bardziej pośredni.

Wzrost macicy

Macica jest narządem, który ulega najbardziej widocznym zmianom w czasie ciąży. Z organu o masie ok. 70 g, pojemności kilku mililitrów i kształcie niewielkiej gruszki, w ciągu 9 miesięcy rozciąga się do stosunkowo dużych rozmiarów „worka” mięśniowego ważącego ok. 1000 g i pojemności ok. 5 litrów. Do zwiększenia masy macicy dochodzi za sprawą przerostu włókien mięśniowych oraz tkanki łącznej. Rosnąca macica (a w nim maluszek) są podstawową przyczyną rozciągania ścian brzucha. 

Hormony  rozluźniające

Relaksyna i elastyna – hormony niezbędne do tego, by organizm stale dostosowywał się do zmian zachodzących w organizmie na skutek rosnącego w brzuchu przyszłej mamy malucha. Powodują one uelastycznienie oraz rozluźnienie mięśni, ścięgien i więzadeł. Dzięki nim mięśnie brzucha wydłużają się a głowy mięśnia prostego rozchodzą nieco na boki. Jeśli rozejście  jest niewielkie (tylko tyle, ile potrzebuje fizjologia ciąży) oraz nie potęgują go żadne czynniki sprzyjające powstaniu patologicznego DR (Czytaj Przyczyny i czynniki ryzyka rozejścia mięśnia prostego brzucha (RMPB)), po porodzie rozejście powinno wrócić do normy sprzed ciąży, a brzuch swobodnie się obkurczać i stopniowo wzmacniać. 

Zmiany narządu ruchu.

Z każdym dniem, maluszek w brzuchu przyszłej mamy staje się coraz większy a jej ciało dynamicznie się zmienia. Stopniowo wzrasta masa ciała ciężarnej wynikająca z rozwoju płodu oraz  zmienionemu metabolizmowi. Optymalnie, w końcowym etapie, przyrost masy ciała powinna w połowie stanowić tzw. jednostka maciczno – łożyskowo – płodowa (tab. 1). Za ogólny wzrost wagi ciała odpowiedzialne są także zmiany metaboliczne takie jak: przesunięcia wodno – elektrolitowe, magazynowanie składników odżywczych w wątrobie oraz tkance tłuszczowej, jak również rozwój gruczołów piersiowych. Suma kilogramów w ciąży jest kwestią bardzo indywidualną i ściśle powinna być powiązana z BMI przed ciążą. Utrzymanie prawidłowego przyrostu wagi w ciąży jest niezwykle istotne, gdyż w dużej mierze zabezpiecza to przed rozejściem mięśnia prostego, cukrzycą ciążową, nadciśnieniem oraz zwiększa świadomość ciała, co może ułatwić poród i rehabilitację poporodową, jak również powrót do pełnej sprawności i formy po ciąży. Nieprawidłowa oraz prawidłowa sylwetka kobiety w ciąży.

Przyrost masy ciała oraz liczne zmiany w narządzie ruchu przyczyniają się do przesunięcia środka ciężkości ciała, o ok. 2cm w kierunku przednim. W celu utrzymania równowagi kobieta odchyla się nieco do tyłu, czego efektem jest zwiększenie lordozy lędźwiowej. Zmiana ta powoduje wzrost napięcia mięśni w odcinku lędźwiowo – krzyżowym, co potęgowane jest nadmiernie rozciąganymi w trakcie ciąży mięśniami brzucha, które mogą wydłużyć się nawet do 15 cm. Negatywny wpływ na statykę ciała ma również zmiękczenie struktur włóknistych i spadek elastyczności więzadeł międzykręgowych, a także zwiększenie przodopochylenia miednicy, co prowadzi do obustronnych przykurczów mięśnia biodrowo – lędźwiowego. Powstały na skutek powyższych zmian dysbalans mięśniowy powoduje zmniejszenie stabilizacji kręgosłupa, osłabienie powłok brzusznych a w konsekwencji do powstania nadmiernego rozsunięcia głów mięśnia prostego na boki oraz znacznego ścieńczenia i osłabienie kresy białej (rozejścia mięśnia prostego brzucha ponad fizjologię). 

Kształt brzucha tej samej kobiety, w  tym samym tygodniu ciąży, w czasie 2 różnych ciąż, w zależności od wcześniejszego przygotowania mięśni głębokich.